Απο Evangelos Athanasiadis
Τα καφενεία του κυβερνοχώρου
Καταμεσής του Σεπτέμβρη - στις 16 του μηνός - μάθαμε από μελέτη της Citigroup ότι η Ελλάδα είναι η πιο τεχνοφοβική χώρα της Ευρώπης, με τη μικρότερη διείσδυση υπολογιστών και Διαδικτύου στα νοικοκυριά. Το 41% του πληθυσμού της, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη, λέει ότι όχι μόνο δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο αλλά και ότι δεν γνωρίζει περί τίνος πρόκειται. Το αντίστοιχο μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 31%, ενώ το χαμηλότερο το έχει η Σουηδία - μόλις 20%. Μόνη παρηγοριά μας το ότι, μαζί με τη Γαλλία, συγκεντρώνουμε δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά που ευνοούν τη γρήγορη ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και του Διαδικτύου τα επόμενα χρόνια.
Παράλληλα, βέβαια, όλοι βλέπουμε μέσω των διαφημιστικών καταχωρίσεων ότι άρχισε η ολομέτωπη επίθεση διάδοσης του «συνεχούς και γρήγορου Internet», της συνδρομητικής δηλαδή σύνδεσής μας που ακούει στο τεχνολογικό αρκτικόλεξο «ADSL». Οπότε... από τη μια οι κοινωφελείς υπηρεσίες, από την άλλη εμείς από τα γραφεία και τα σπίτια μας, πριν κλείσει η δεκαετία θα βρεθούμε όλοι παρέα στο Διαδίκτυο.
Ναι, αλλά τι θα κάνουμε εκεί; H μόνιμη γκρίνια των Ελλήνων είναι ότι ο μέγας πλούτος στοιχείων στο Διαδίκτυο είναι στα αγγλικά. Το περιζήτητο ελληνικό περιεχόμενο είναι - κυρίως λόγω του μικρού δείγματος πληθυσμού που μιλάει αυτή την «ανάδελφη γλώσσα» - μια υπόθεση ακριβή, που εξελίσσεται αργά. H απορία θα έμενε ακόμη αναπάντητη αν δεν προέκυπτε το φαινόμενο του «blogging»!
Ολα ξεκίνησαν το 1997 από κάποιους που θέλησαν να στήσουν την προσωπική τους «ζωντανή εφημερίδα» - όπως ο αμερικανός Dave Winer με τη σελίδα «Scripting News». Ανέβασαν στην ιστοσελίδα τους θέματα προς συζήτηση και προσκάλεσαν όποιον ήθελε να συμμετάσχει μέσω e-mail. Ο τύπος αυτών των ιστοσελίδων βαφτίστηκε «weblogs». Ως τις αρχές του 1999, μια λίστα με αυτές τις ιστοσελίδες (περίπου 50) είχε στηθεί, η οποία ως το τέλος της χρονιάς είχε γιγαντωθεί σε πύλη (Eatonweb Portal). Τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς ένας προγραμματιστής από το Τορόντο του Καναδά, ο Andrew Smales, συνειδητοποίησε πως τέτοιου είδους προσωπικές σελίδες ποτέ δεν θα γίνονταν ευρύτερα γνωστές - μέσω καταλογογράφησης σε κάποια από τις μηχανές αναζήτησης - αν δεν αποκτούσαν ένα προτυποποιημένο στήσιμο. Κατασκεύασε λοιπόν ένα πρόγραμμα εύκολης σελιδοποίησης και υποδοχής μηνυμάτων το οποίο διένειμε υπό την... ελληνικής έμπνευσης επωνυμία «Pitas». Μέσω της δωρεάν εγγραφής μέλους στη διεύθυνση Pitas.com, o οποιοσδήποτε μπορούσε να στήσει το προσωπικό του ημερολόγιο στην πύλη του Smales. Δύο μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 1999, εμφανίστηκε ένα άλλο ελεύθερο λογισμικό - το Blogger - που επέτρεπε πλέον και τη φιλοξενία του ημερολογίου στον ίδιο τον υπολογιστή του χρήστη. Επίσης την ίδια χρονιά η κατασκευάστρια πλοηγών δικτύου Netscape προσέφερε το RSS, ένα προγραμματάκι που επέτρεπε την ανίχνευση και παρουσίαση των ημερολογίων σε ενιαία σελίδα, χωρίς να χρειάζεται να πηγαίνει κανείς από σελίδα σε σελίδα.
Από τότε μια εκρηκτική ανάπτυξη «κοινότητας μέσα στο Διαδίκτυο» έλαβε χώρα, με την ακόμη πιο συντομευμένη επωνυμία «blogs». Το 2002 υπολογιζόταν ότι υπήρχαν 500.000 blogs και το 2003 4,12 εκατομμύρια, για να φθάσουν το 2004 τα 10 εκατομμύρια! Αντίστοιχα, αναπτύχθηκε το φαινόμενο και στους υπολογιστές παλάμης - κινητά τηλέφωνα με ρυθμό αύξησης 80% από το 2003 ως το 2004. Žemės ūkio technika - kombainai, traktoriai, sėjamosios, ruloniniai presai, šienapjovės, frontaliniai krautuvai ivabalte.lt.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Καταπώς λένε οι ίδιοι οι πρωτοπόροι της ιστορίας του blogging, η δικτυακή τεχνολογία ανταποκρίνεται στην αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου για «διηγήσεις γύρω από τη φωτιά της κατασκήνωσης». Ή, όπως δήλωσε κάποιος χαρακτηριστικά, «όλοι μας ανταλλάσσουμε όταν συναντιόμαστε κοινότοπες δηλώσεις, για τον καιρό, τα παιδιά και τη δουλειά μας. Οταν όμως καθόμαστε στην οθόνη και βλέπουμε ένα ερέθισμα στο ημερολόγιο κάποιου, τότε η σκέψη μας απελευθερώνεται, το μυαλό μας ψάχνει διεξοδικά για πληροφορίες και απαντήσεις, το χέρι μας γράφει στα πλήκτρα λόγια πολύ πιο βαθυστόχαστα από αυτά που θα λέγαμε προφορικά».
Το αποτέλεσμα είναι να έχουν δημοσιευθεί στα blogs και «κομμάτια» που θα ζήλευαν και οι πιο καλές εφημερίδες. Αλλωστε, αρκετές αποκαλύψεις των τελευταίων χρόνων - όπως το θέμα των βασανιστηρίων στο Γκουαντάναμο - ξεκίνησαν από τέτοια προσωπικά φύλλα ζωντανής ενημέρωσης. Μάλιστα, επώνυμες σχολές δημοσιογραφίας - όπως η School of Journalism του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Berkeley - έχουν συμπεριλάβει στη διδακτέα ύλη τους τη συγγραφή blogs.
Ωστόσο, τα blogs δεν είναι μόνο ειδησεογραφικού χαρακτήρα. Αντίθετα, καλύπτουν κάθε τομέα ενδιαφέροντος του ατόμου, καταχωρίζοντας χρονολογικά όχι μόνο κείμενα αλλά και εικόνες και βίντεο. Το περιεχόμενο ποικίλλει από απόλυτα προσωπικά θέματα, ως θέματα παρέας, ή και πολιτικής. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του πρώην υποψηφίου για την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ Χάουαρντ Ντιν στην προεκλογική του εκστρατεία: Το blog του, «Blog for America», http: //www. democracyforamerica. com/ ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 15 Δεκεμβρίου του 2003 και περιείχε δηλώσεις, θέσεις και απόψεις του, εκκλήσεις για δράση, δηλώσεις εθελοντών απ' όλη τη χώρα, ειδήσεις με συνδέσμους και πληροφορίες σχετικά με άλλους υποψηφίους. Παράλληλα, το blog αυτό http://www. democracyforamerica.com/ ήταν - ουσιαστικά - ένα ηλεκτρονικό κέντρο συνάντησης της διαδικτυακής κοινότητας των Δημοκρατικών των ΗΠΑ. Γρήγορα η επιτυχία του ξεπέρασε κάθε προσδοκία, με ανθρώπους που το επισκέπτονταν όλο το εικοσιτετράωρο για να συζητούν, να οργανώνονται και να καταθέτουν ιδέες.
Με όλες τις ενδείξεις πάντως να μιλούν για γιγάντωση αυτής της «θεραπείας κατά της παγκοσμιοποιημένης μοναξιάς», θα πρέπει να θυμίσουμε ότι το άνοιγμα της καρδιάς μας σε ένα ηλεκτρονικό λεύκωμα και η κατάθεση στοιχείων σε μια ζωντανή εφημερίδα δεν είναι άμοιρα κινδύνων. Από τη μια είναι εύκολο να παρασυρθούμε στο να εξομολογηθούμε τα εσώψυχά μας με λόγια - ή και βωμολοχίες - που ποτέ δεν θα επέτρεπε ο διαπροσωπικός καθωσπρεπισμός μας, από την άλλη... δεν ξέρουμε πού μπορούν να φθάσουν τα όσα λέμε. Δραματικό παράδειγμα του τελευταίου είναι η πρόσφατη «κατάδοση» από την πύλη Yahoo! στην κινεζική αστυνομία των στοιχείων ενός δημοσιογράφου που προέβη σε αντικαθεστωτικές αποκαλύψεις! Οταν ρωτήθηκε η - αμερικανικών συμφερόντων - Yahoo! γιατί το έπραξε, δήλωσε στεγνά: «Είναι υποχρέωσή μας να συνεργαζόμαστε με τις κατά τόπους διωκτικές αρχές».
Το άρθρο είναι παλιότερο άρθρο από την Εφημερίδα του ΒΗΜΑ στις 25/9/2005, που νομίζω αξίζει να το διαβάσουμε.
Evangelos Athanasiadis
